تئوری های داوکینز نتیجه جهان بینی غلط است

به گزارش ایکنا، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا آیت؛ پژوهشگر و مدرس فلسفه، شامگاه 25 مهر در نشست علمی«نقد و بررسی تعارض علم و معجزه باوری از دیدگاه ریچارد داوکینز» با بیان اینکه الحاد از مفاهیم پایه در اندیشه داوکینز است که در موارد مختلف به آن استناد کرده است و خیلی از موضوعات از جمله معجزه را هم به واسطه این مسائل، نفی کرده و آن را معارض با علم می داند، گفت: او سعی کرده است دین را به عنوان خرافه و امر موهومی که پایه و اساس ندارد در نظر بگیرد، زیر سؤال برده و آن را نفی کند.

وی با بیان اینکه ریچارد داوکینز در سال 1941 متولد شد؛ او زیست شناس تکاملی رفتارشناس و نویسنده با قلم بسیار ممتازی است، ادامه داد: گرچه او یک زیست شناس است اما در مرتبه نخست یک نویسنده زبردستی است که مطالب علمی را عمومی سازی کرد و جوایز متعدد در بحث علوم انسانی دریافت کرد. او رد خدا و مذهب را به صورت علمی و نه فلسفی نتیجه طبیعی مطالعه زیست شناسی می داند و گفته است ما ناگزیز از این نیستیم که بگوییم خدا یا وجود ندارد و یا احتمال وجودش بسیار کم است.

آیت افزود: به نظر بنده داوکینز را بیش از آن که معتقد به داروینیسم بدانیم او از این نظریه سوء استفاده کرد و ژن را مبنای پیدایش همه چیز برشمرد و حتی در فرهنگ هم ژن را مطرح کرد و گفت که فرهنگ و آداب و رسوم و اخلاق هم به تدریج متکامل می شوند و رشد می کنند لذا اگر نگاه وی فقط مبتنی بر داروینیسم بود باید درباره وجود خدا سکوت می کرد.

این پژوهشگر و مدرس فلسفه با بیان اینکه داوکینز از منتقدان جدی وجود آفریننده برای عالم است، تصریح کرد: او بزرگترین چابک سوار بحث الحاد با نگاه اومانیستی است و جرات کرد تا کتابی را بنویسد و خدا را منکر شود؛ کتاب وی در سال 2007 به 32 زبان زنده دنیا منتشر شد و بیش از یک و نیم میلیون نفر آن را مطالعه کردند و این خطر بزرگی برای همه ادیان و پیروان آنان است. متاسفانه الان مجامع علمی ما در سطوح مختلف با مطالب داوکینز مواجه هستند و این اندیشه ها در اذهان مردم ما نشر داده شده است.

آیت با بیان اینکه مطالب بیان شده وی ثمره یکسری ذهنیات قبلی و پیش فرض ها است، اظهار کرد: پیش فرض های وی ناگزیر است که به الحاد منتج شود؛ ایشان از قبل یک فیزیکالیست متصلب است و پارادایم گرایی را قبول کرده و وقتی می خواهد وارد بحث وجود خدا و معجزه و انسان، دعا و ... شود با روش مواجهه عرفی همراه با مغالطه و جدل و درآمیختن مسائل علمی و فلسفی و حکمی که شناخت چندانی از آن ندارد یکسری مطالب را عنوان کرده است.

تقلیل ساختار هستی به ژن

آیت با بیان اینکه او یک فیزیکالیست تقلیل گراست، گفت: او طبیعت گرایانه معتقد است که نه تنها نظام طبیعی قابل فهم است بلکه هر فهمی که در این چارچوب نگنجد موهوم و افسانه و ... است؛ استدلال وی هم برای فرگشت، استدلال طبیعی است. او سعی کرده است تا ساختار نظام هستی را به ژن تقلیل بدهد و بر اساس نگاه داروینیستی آن را امری طبیعی جلوه دهد. در معرفت شناسی اپهم او یک تجربه گرای پزتیسویست است.

وی اضافه کرد: او ابزار فهم را در کتاب «جادوی واقعیت» به حواس پنجگانه منحصر کرده و برای دریافت واقعیت چند راه را ارائه می کند؛ حواس پنجگانه، استفاده از ابزارهایی مانند تلسکوپ و ... و یا محاسبات و اندازه گیری مدل های ذهنی که داده اولیه آن چیزی جز مفاهیمی نیستند که آن هم فقط توسط حواس درک شده و فهم می شوند. او معتقد است که چون خدا را نمی توان با این وسائل و ابزار محسوس ببینیم پس وجود ندارد.

مدرس و پژوهشگر فلسفه با بیان اینکه وی در مجموع 5 مفهوم را به عنوان اصول موضوعه مدعی شده است، تصریح کرد: اولین اصل، تنازع بقا است یعنی موجودات زنده ظرفیت زیادی برای باروری دارند و از سویی منابع طبیعی کم است و برای همه موجودات کافی نیست لذا تنازع برای بقا در عالم وجود دارد و ژنی می تواند باقی بماند که قدرت بیشتری دارد و در تنازع، برنده است؛ اصل دیگر انتخاب طبیعی یا بقای اصلح است یعنی زن هایی که شایستگی بیشتری دارند حفظ خواهند شد.

وی افزود: اصل دیگر، شانس است؛ او می گوید یکسری تغییراتی که در نسل ها مانند کوتاهی و یا بلندی قد رخ می دهد به صورت تصادفی در ژن جدید ایجاد شده و ژن جدید حامل آن ویژگی ها و برون دادها است؛ بحث وراثت و زمان را هم مطرح کرده و می گوید اگر تغییرات ژن را در طول میلیون ها سال در نظر بگیریم در این صورت می تواند اجداد انسان شباهت زیادی به میمون داشته باشند.

تقلیل معجزه به خرافه و افسانه

مدرس و پژوهشگر فلسفه با اشاره به بحث معجزه از منظر داوکینز اظهار کرد: داوکینز چون نگاه فلسفی ندارد در بحث معجزه گفته است که ممکن است داستان هایی در طول تاریخ به صورت مشافهه و نسل به نسل منتقل شده باشد و در هر نسلی دچار تغییرات زیاد شده است؛ بنابراین او ابتدا معجزه را یکسری داستان می داند که معلوم نیست رخ داده باشد و اگر هم رخ داده باشد با تحریفات زیاد به ما رسیده است.

وی افزود: او می گوید تعریف داستان های هیجان انگیز دهان به دهان به ما رسیده و نقل شده است و ممکن است شانس هم به کمک برخی از این داستان ها رفته باشد و بیشتر در دهان ها گشته باشد و امروز ما نام آن را معجزه می دانیم. او معجزه را بخشی از فرهنگ جذاب جوامع و برخی فرهنگ ها می داند زیرا انسان ها ذاتا به داستان های افسانه ای و خارق العاده گرایش دارد.

آیت تصریح کرد: نکته دیگر توصیف معجزه است؛ او توصیفاتی درباره معجزه دارد و در بیان منظورش از اعجاز، گاهی آن را داستان خرافی می داند که تحت تاثیر شانس بوده است و در مواردی هم معجزه را پدیده ایجادشده عالم مادی و خلقت می داند؛ او معتقد است اگر ما بتوانیم پیچیدگی های سامان یافته ای را در جهان نظر بگیریم طبیعتا وجود خالق این عالم، پیچیده تر است لذا وجود چنین خالق پیچیده را غیر قابل امکان می داند.

وی افزود: او معجزه را واجد یک عقبه و عوامل طبیعی می داند و آن را یک معما و چالشی می داند که باید برای آن راه حل ارائه دهیم؛ او در بحث خداباوری و معجزه ادعای خود را ثابت نمی کند و آن را تقارن یکسری امور تصادفی و شانسی می داند. او می گوید معجزه وجود نداشته است و اگر هم بوده است اموری عجیب و چالش علمی خاص است که ما نتوانسته ایم برای آن یک دلیل متقن ارائه دهیم لذا او بحث را ناتمام گذاشته است.

آیت در پایان اضافه کرد: اختلاف ما موحدان با کسانی چون داوکینز در نوع جهان بینی است؛ او وجود خدا را تبیین ناپذیر از جهت علمی و عامل را برون داد تکاملی می داند و می گوید به احتمال زیاد خدا وجود ندارد و این نگاه خودبسندگی در توجیه معجزه هم وجود دارد و آن را گاهی در بحث سحر و جادو بیان می کند. این نگاه، نگاه خودبسندگی به عالم است که در برابر نگاه موحدانه که خدا را خالق و مدیر همه عالم می داند بیان می شود.

انتهای پیام